W artykule omawiam normatywne aspekty drażliwości – nieadekwatnie silnej reakcji na różnice poglądów i postaw – towarzyszącej współczesnej polaryzacji dyskursu w kulturze Zachodu. Tak jak polaryzacja, drażliwość jest częściowo wytworem medialnym, lecz odzwierciedla również strukturalne problemy kultur i praktyk społecznych opartych na gęstej sieci wartości. Omawiam diagnozy zjawiska i proponowane w filozofii remedia, takie jak odejście od dyskursu opartego na wartościach oraz osłabienie założeń związanych z silnym podmiotem działań i przekonań. Polemizując z tym dwoma rozwiązaniami, proponuję program radykalnego filozoficznego krytycyzmu. (...) Omawiam jego założenia na tle współczesnych teorii krytycznych oraz pokazuję jego konkretne zastosowanie w praktyce edukacyjnej. (shrink)

In this article, I am discussing the social phenomenon of touchiness (excessive sensitivity to differences of opinion and lifestyle) as a result of the polarization of discourse in contemporary Western culture. This polarization and the resulting touchiness are partly an effect of media, but the later also reflects structural problems of cultures and social practices. The problems arise from the dense network of potentially conflicting values. I am discussing some diagnoses of this phenomenon and some purported philosophical remedies including departure (...) from the language of values and abandoning the idea of a strong subject of action and beliefs. I am criticizing these solutions and I am proposing the idea of radical criticism instead. I am presenting the idea about established theories of philosophical criticism, including those by Horkheimer, Spaemann, Habermas. I am also presenting a practical application of the idea of radical criticism in education: promoting philosophical inquiry in the classroom. (shrink)

Najbardziej rozpowszechniona interpretacja sytuacji tragicznej odwołuje się do pozytywnego konfliktu sił lub wartości. W artykule badamy inną możliwość: skupienie się na uwikłanym w tragedię akcie negatywnym, czyli odżegnaniu się bohatera tragicznego od istotnych dóbr i więzi, sprawiającym, że od początku żyje on w zawężonym świecie, w którym nie da się ani wybrać dobra, ani ocalić samego siebie. Odróżnienie pozytywnego i negatywnego aspektu sytuacji tragicznej zestawiamy z odróżnieniem dwóch warstw tragedii. Pierwsza obejmuje obiektywne nieszczęście i strategie oporu ofiary, druga obejmuje nową (...) interakcję między podmiotem i rzeczywistością zmienioną przez jego opór. Ta nowa interakcja powiększa nieszczęście i jest źródłem tragicznej winy. Pomiędzy obiema warstwami występuje dynamiczna wymiana treści, podobnie jak między negatywnym i pozytywnym aspektem tragedii. Akt negatywny oraz pozytywny są wzajemnie uwikłane. Interpretacja tragedii wymaga śledzenia obu kierunków ich interakcji. Właściwe jest, by hermeneutyka filozoficzna zaczynała od aktu negatywnego, ponieważ pokazuje on zanurzenie tragedii w strukturze egzystencji. Nie usuwa to jednak potrzeby innej hermeneutyki, rozpoczynającej od doświadczenia tragicznego. Staraliśmy się pokazać tę możliwość, odwołując się do filozofii Lwa Szestowa. (shrink)