Abstract

Tijdens zijn bewogen leven schreef Dirck Volckertsz Coornhert (1522-1590) vele teksten en voerde hij talloze gesprekken. Zijn doel: zijn medemensen overtuigen van het belang om niet slaafs achter anderen aan te lopen maar zélf na te denken. Want elk mens heeft voldoende redelijke vermogens om het leven zelfstandig vorm te geven en het goede te doen. De Kruidhofjes bevat twee bundels met dialogen – gesprekken die Coornhert zelf voerde of onderweg heeft gehoord. De dialogen zijn te zien als medicijnen tegen wat Coornhert zag als de ziekte van zijn tijd: onnadenkendheid en religieuze scherpslijperij. Enerzijds probeert Coornhert obstakels voor een goed en gelukkig persoonlijk leven weg te halen. Hier gaat het vooral om het bestrijden van onbegrip en onwetendheid. Anderzijds probeert Coornhert obstakels voor vreedzaam samenleven op te ruimen. Dat is de reden waarom nogal wat dialogen ingaan op religieuze kwesties als kerkbezoek, de mis en kerkelijke ceremonies; onenigheid over deze onderwerpen vormde immers de belangrijkste oorzaak van de heftige onderdrukking, vervolging en oorlog in de zestiende eeuw. Dit verklaart ook de felheid van veel van de dialogen. Discussies over religieuze denkbeelden en gebruiken waren niet zomaar interessant tijdverdrijf voor bij de borrel. Het ging ergens om: om de waarheid, je zielenheil en de inrichting van de maatschappij. In 45 dialogen probeert Coornhert zo zijn medemens te motiveren tot eerlijkheid naar zichzelf en verdraagzaamheid naar de ander.