Abstract

Popüler kültürün oluşturulup güçlendirildiği, dini konuların konuşulduğu ve insanların açık bir şekilde tercihlerini paylaştıkları sosyal medya bugün gençleri doğrudan etkileyen bir araçtır. Dolayısıyla Z kuşağı ergenlik döneminde en fazla aile, değer, din ve kültürel eğitimden daha fazla sosyal medya araçlarındaki influencer etkisi altındadır. Bütün bu bilgiler ışığında; bu araştırmanın amacı, Z kuşağının sosyal medya araçları aracılığıyla oluşturduğu yoğun influencer etkileşiminin dini ve kültürel değerlere olan etkilerini araştırmaktır. Bu araştırmanın önemi, Z Kuşağı ile infleuncer etkileşiminin dini ve kültürel değerlere olan etkisine ilişkin toplumsal anlayışı derinleştirme ve konuya ilişkin bir bakış açısı geliştirilmesinin sağlanmasıdır. Gençlerin gelecek nesiller olduğu temel yargısıyla bu konu geleceğin biçimlendirilmesi açısından önemli görülmektedir. Araştırmanın yöntemi derinlemesine görüşmedir. Sosyal medyayı aktif kullanan ve influencer takip eden 15 Z kuşağı mensubu ile derinlemesine görüşmeler yapılmış ve veri toplanmıştır. Derinlemesine görüşmeler yarı-yapılandırılmış biçimde gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında 8 temel soru belirlenmiş ve bu sorulara verilen yanıtlara bağlı olarak ilişkili sorular sorularak yanıtların genişletilmesi hedeflenmiştir. Bu kişiler basit tesadüfi örneklem yöntemi kullanılarak seçilmiş olup hepsi lisans düzeyinde üniversite öğrencisidir. Cinsiyet ve sosyo-ekonomik durum bu araştırma kapsamında bir ayırt etme aracı değildir. Ancak 15 kişinin 9’u kadın ve 6 tanesi de erkeklerden oluşmaktadır. Tüm öğrenciler farklı illerde ikamet etmesine karşın hepsi İstanbul’daki üniversitelerde öğrenimlerini sürdürmektedir. Çalışmada sosyo-ekonomik durum öncelenmemekle beraber bireyin bir akıllı cep telefonuna sahip olması ve sosyal medya araçlarını aktif kullanarak influencerlar ile etkileşim içerisinde olması gerekli görülmüştür. Araştırmanın sonuçlarına göre; bu yaş grubundaki görüşmeciler açık bir şekilde influencerların görüşlerinin kendileri için önemli olduğunu belirtmiştir. Araştırma kapsamında cinsiyet ayırt edici bir unsur olmamasına karşın cinsiyet dayalı öne çıkan bir farklılık saptanmamıştır. Buradaki cinsiyete dayalı en temel farklılık takip edilen influencerların çeşitlenmesi ve değişmesidir. Cinsiyete dayalı sosyal beğeni ve zevklerin burada etkili olduğu düşünülmektedir. Görüşmeciler influencerların dini ve kültürel değerlere uzak paylaşımlarda bulunduklarını da ortaya koymuşlardır. Özellikle bu yaş grubunun Türk olmayan influencerları takip etmeleri de onların kendi kültürleri ve dinlerine yabancılaşarak yabancı din ve kültürlere hayranlık duymasına neden olmaktadır. Bütün görüşmelerin sonucunda, influencer takip eden ve sosyal medyayı aktif kullanan Z kuşağının dini ve kültürel değerlerden uzaklaşarak yaşamlarını daha din dışı ve popüler kültür öğeleri çerçevesinde yaklaştıklarını söylemek mümkündür. Genel olarak tüm sonuçlar değerlendirildiğinde, sosyal medya ve infleuncer etkisiyle gençlik döneminde bireyler dini öğeleri yaşamından uzaklaştırarak seküler bir yaşam tarzını örnek alarak benimseme yaklaşımı göstermektedir.