Niniejszy artykuł podejmuje dwie zasadnicze kwestie. Pierwsza to zagadnienie recepcji filozofii Schellinga w Polsce po drugiej wojnie światowej. Druga to pytanie, w jaki sposób należy rozumieć abstrakcje filozoficzne Schellinga. Za podstawę interpretacji przyjęto kontekstualne rozumienie filozofii, na jakim opierał się w swoich badaniach Ryszard Panasiuk. Z tych dwóch założeń podstawowych wynika struktura artykułu: część pierwsza dotyczy sposobu, w jaki ideologia marksistowsko-leninowska, wychodząc z klasowo-dialektycznego i „partyjnego” rozumienia filozofii, uznała idealizm filozoficzny za wroga. Punktem odniesienia będzie koncepcja Georga Lukácsa „Die Zerstörung (...) der Vernunft” oraz wykładnia filozofii Schellinga jako irracjonalizmu. Część druga skupia się na tym, dlaczego zaprzestano badań nad Schellingiem oraz idealizmem po drugiej wojnie światowej, oraz w jakich warunkach i kiedy pojawiły się pierwsze opracowania monograficzne. Część trzecia jest historyczno-krytyczną i kontekstualną interpretacją filozofii przyrody Schellinga. Filozofię Schellinga można rozumieć jako nową antropologię, integralnie łączącą człowieka i przyrodę. W tym sensie jest ona antytezą racjonalistycznego redukcjonizmu. (shrink)

This article consists of three parts: the first part presents a synthetic outline of intellectual tendencies in post-Renaissance thought (hermeticism, alchemy, kabbalistics), which generated the iconic turn (emblematics, iconology). Its essence boils down to the integral relationship of the motto (lemma), the engraving (imago), and the poetic text (subscription). The second part is a more detailed analysis of one of the illustrations contained in the first volume of the German edition of Jacob Böhme’s works from 1682 (Amsterdam). The epoch, aesthetic (...) tastes prevailing at that time and the Theosophical content of the work allow us to read this illustration from the point of view of iconology. The third part is devoted to two issues. First, one of the central themes in German idealism was the discussion around the notion of the absolute: whether the absolute can be grasped in concepts (Hegel) or in internal intuition (Schelling). Romanticism was dominated by a tendency to a subjective and speculative approach to the absolute. The philosophy and art of Romanticism was modeled on, among others, medieval German mysticism and Böhme’s theosophy, seeking in these sources the best representation of what is unrepresentable, i.e., the absolute. Secondly, philosophical and artistic Romanticism developed a new type of imagery–language images. The dilemma that resulted from the discussion in German idealism–the notion or inner vision, from the modern point of view, should be solved by a compromise: word and image. (shrink)

Den Philosophen und Theologen Friedrich Schleiermacher und den dänischen Philosophen, Mineralogen und Theologen Henrik Steffens verband nicht nur eine enge Freundschaft, sondern sie verstanden sich – kurz nacheinander 1804 an die Universität Halle berufen – auch als wissenschaftliches Pendant. Grundlegend für den gefühlten Gleichklang beider Köpfe ist der romantische Gedanke progressiver Universalität, der auf der Suche nach einer angemessenen wissenschaftlichen Methodik gleichermaßen die Forderung nach System und Antisystem, System und seine Subversion generiert. Trotz dieser häufig konstatierten wissenschaftlichen Entsprechung beider Denker (...) ist ihr systematisches Verhältnis bis dato in der Forschung kaum bedacht und ebenso Desiderat wie die philosophische Literatur zu Steffens Werk überhaupt. Die Beiträge des Bandes gehen biographischen Spuren nach, thematisieren die Einheit des Wissens im Spannungsverhältnis von System und Subversion, untersuchen das Wechselverhältnis von Ethik und Physik, Naturphilosophie und Naturwissenschaft und fragen auch nach den im Verlauf ihrer Freundschaft zunehmenden Differenzen im Denken beider Philosophen, die sich nicht zuletzt in ihren theologischen und kirchenpolitischen Schriften manifestieren. (shrink)

Wroclaw’s Neo-Kantian Manifesto of Jacob FreudenthalThe initial part of the article focuses on the presentation of Jacob Freudenthal, his scientific activity and scientific achievements. The central point of the article is the analysis of the solemn speech that Jacob Freudenthal gave in front of the academic community of Wrocław on the hundredth anniversary of Immanuel Kant’s death. This speech — but also his didactic activity popularizing Kantian thought — was important because it gave rise to the relatively late Neo-Kantianism of (...) Wrocław which was developed more extensively — after Freudenthal’s death — thanks to Richard Honigswald. Neo-Kantianism opposed the prevailing Kantian idealism and experimental psychology at the University of Wrocław. (shrink)