Zawarta w niniejszym artykule dyskusja z tekstem Saula Smilansky’ego O wątpliwej moralności pewnych form modlitwy składa się z dwóch części. W pierwszej bronimy tezy, że fikcyjne przykłady prezentowane przez autora albo nie stanowią powszechnie akceptowalnych form modlitwy, albo dają się interpretować tak, że nie stanowią etycznego problemu. Życzenie komuś śmierci jest bowiem zawsze nieetyczne, ale w każdej wyobrażalnej sytuacji zagrożenia życia możliwa jest modlitwa o rozwiązanie, które nie pomnaża śmierci.W drugiej części bronimy tezy, że prezentowany w przykładach Smilansky’ego stosunek ludzi (...) do Boga w ogóle nie jest religijny, a w konsekwencji działania w nich opisane nie zasługują na miano „modlitwy”. Kiedy bowiem w naszym nastawieniu do Boga liczy się tylko to, że jest On zdolny zmienić bieg zdarzeń na naszą korzyść, a to, że jest On dobry umyka naszej uwadze, wówczas nie mamy na myśli Boga tradycji religijnej. W tym punkcie przywołujemy myślicieli należących do nurtu tzw. Wittgensteinowskiego fideizmu, których krytyka modlitwy błagalnej idzie być może zbyt daleko, skłania jednak do refleksji nad granicami właściwego stosunku do Boga. (shrink)

The article is an attempt to reconstruct the Stanisław Lem’s views on the relationship between science and faith presented in his The star diaries. The author discusses three stories: The twenty­‑second voyage, The twenty­‑first voyage, and The twentieth voyage. The following questions are considered during the analysis of these novels: Does theology (as depicted by Lem), despite having no competence in the area, attempt to solve scientific problems? Does Lem suggest that Christian claims are potentially falsifiable? Can science lay the (...) foundations of theodicy? The answers to these questions appear helpful in explicating three models of the relationship between science and faith embedded in Lem’s stories: conflict regarding content, conflict regarding form, and cooperation. (shrink)